Hokej bez tajemnic - część 22

 "Kilkanaście lat oglądania, tysiące meczów,

setki tysięcy godzin, a NHL wciąż zachwyca."

LOKAUTY w NHL - część 1

Upłynął już prawie rok od czasu kiedy napisałem swój ostatni artykuł o hokeju. W międzyczasie skończył się sezon zasadniczy 2011-12, playoffs, draft 2012 i kilka innych wydarzeń, które z zaciekawieniem obserwowałem. Z przyspieszonym biciem serca czekałem na zbliżający się sezon 2012-13, który po prawie 4 miesiącach odpoczynku ma się rozpocząć 11 października. Niestety spełnił się najczarniejszy scenariusz i do rozpoczęcia sezonu nie dojdzie w wyznaczonym terminie, a wszystko wskazuje na to, że może dojść do jego całkowitego odwołania. 16 września, na skutek braku porozumienia właścicieli klubów i szefów ligi NHL ze związkiem zawodników NHLPA (National Hockey League Players Association - Związek Zawodników Ligi NHL) w sprawie nowej umowy zbiorowej CBA (Collective Bargaining Agreement - Układ Zbiorowy Pracy), komisarz tejże ligi Gary Bettman zmuszony był ogłosić kolejny lokaut. Już trzeci na przestrzeni ostatnich 18 lat. 21 września kluby miały rozpocząć zgrupowania przed sezonem, ale zamknęły swoje ośrodki i nie pozwoliły zawodnikom wyjść na lód, do czasu podpisania nowej umowy pomiędzy pracodawcami i pracownikami. Co to takiego jest ten lokaut (z ang. - lockout)? Czym jest spowodowany? Czego on dotyczy? Czym zajmuje się NHLPA? O tym między innymi chciałbym napisać Wam w tym i następnych artykułach.

CO TO JEST LOKAUT?:

Biorąc pod uwagę encyklopedyczne wyjaśnienie tego terminu, lokaut to metoda likwidowania sporów zbiorowych stosowana przez pracodawcę, polegająca na powstrzymaniu się pracodawcy od dostarczania pracy pracownikom. Krótko mówiąc jest to przerwanie działalności w celu wymuszenia na pracownikach obniżki zarobków. Lokaut dopuszczalny jest tylko w szczególnych sytuacjach, np: w odpowiedzi na strajk lub w celu jego zapobieżenia, albo z powodu braku uregulowania prawnego, jakim może być wygaśnięcie wcześniej podpisanej umowy o układzie zbiorowym pracy. I właśnie ten ostatni przypadek ma w tej chwili miejsce w NHL, gdyż poprzednia umowa podpisana w roku 2005 obowiązywała tylko do 15 września 2012 roku.

 

Wyróżniamy następujące rodzaje lokautu:

→ lokaut ofensywny – wymuszenie na pracownikach zgody na wprowadzenie korzystnych dla pracodawcy zmian w warunkach pracy i płacy;

→ lokaut defensywny – reakcja pracodawcy na żądania pracowników wysunięte w toku sporu zbiorowego (najczęściej odpowiedź na nielegalną akcję strajkową);

→ lokaut prewencyjny – akcja pracodawcy, której celem jest niedopuszczenie do zorganizowania akcji pracowników godzącej w jego interesy.

W Polsce lokaut jako formalny element prowadzenia sporu zbiorowego nie jest dozwolony, a właściwie tak dokładnie rzecz ujmując, kwestia lokautu nie jest u nas prawnie uregulowana, więc przyjmuje się, że lokauty są w Polsce zabronione. Przy kilku nowelizacjach kodeksu pracy rozważano możliwość dopuszczenia tzw. lokautu defensywnego, za każdym razem jednak inicjatywa ta była torpedowana przez związki zawodowe.

NHLPA:

Na początek warto byłoby poznać obydwie strony tego sporu, NHL i NHLPA. O NHL już wielokrotnie pisałem i bardzo dokładnie przedstawiłem tę hokejową ligę (zapraszam do lektury moich wcześniejszych artykułów!), a więc skupmy się na przedstawieniu krótkiej historii związku zawodowego hokeistów NHL. National Hockey League Players Association jest głównym przedstawicielem profesjonalnych hokeistów mających zawarte standardowe umowy we wszystkich 30 klubach członkowskich w NHL znajdujących się na terenie Stanów Zjednoczonych i Kanady. Stowarzyszenie to reprezentuje swoich członków we wszystkich sprawach dotyczących warunków pracy, jak również występuje jako ich wyłączny przedstawiciel w negocjacjach układów zbiorowych pracy - Collective Bargaining Agreement, czyli wspólnych żądań płacowych graczy ligi. Na czele NHLPA stoi prezydent i dyrektor wykonawczy. Wybierani oni są na czas nieokreślony w tajnym głosowaniu. Chociaż zarządzanie codzienną działalnością NHLPA jest obowiązkiem dyrektora wykonawczego, to ostateczna kontrola wszystkich działań związku należy do zawodników, którzy każdego roku wybierają swoich przedstawicieli w celu utworzenia Zarządu. Każdy z 30 zespołów ma jednego przedstawiciela w Radzie Zarządu.

HISTORIA NHLPA:

Działalność pierwszej organizacji (1957-1958)

Pierwsze początki tego stowarzyszenia/związku miały miejsce już w roku 1957. Wtedy to Ted Lindsay z Detroit Red Wings i Doug Harvey z Montreal Canadiens odmówili poparcia emerytalnego planu finansowego i wspólnie z małą grupą graczy założyli organizację i prowadzili walkę o ochronę swoich praw przed monopolem właścicieli NHL ery końca lat 50-tych, w tym z Brucem Norrisem z Detroit Red Wings, Connem Smythe'm z Toronto Maple Leafs i Jamesem D. Norrisem z Chicago Black Hawks, jak również z ówczesnym prezydentem NHL, Clarencem Campbellem. Właściciele klubów złamali unię graczy związanych z tą małą organizacją poprzez wysłanie ich do niższych lig. Wysiłki Lindsay'a i Harvey'a ostatecznie doprowadziły do powstania NHLPA, a ich walkę o prawa zawodników przedstawia nakręcony w roku 1995 film fabularny pt. "Net Worth". W filmie tym, reżyserowanym przez Jerry'ego Ciccoritti'ego, wystąpili: Aidan Devine, Kevin Conway, Al Waxman i Amanda Tapping, znana z roli dr Helen Magnus w serialu "Sanctuary". Niestety, film ten nigdy w Polsce nie był wyświetlany.

Alan Eagleson era (1967-1991)

Oficjalnie związek zawodowy powstał w czerwcu 1967 roku, kiedy to spotkali się przedstawiciele sześciu drużyn NHL i wybrali Boba Pulforda na pierwszego prezydenta i mianowali Alana Eaglesona na dyrektora wykonawczego związku. Aby zapobiec losu swojego poprzednika, Pulford spotkał się z właścicielami drużyn NHL i zażądał uznania nowego związku, albo związek będzie szukał oficjalnego uznania u Canadian Labour Relations Board (CLRB – Kanadyjski Komitet Stosunków Pracy). Dodatkowo gracze zażądali gwarancji, że żaden z członków nowego związku nie zostanie ukarany za bycie jego członkiem. Właściciele wyrazili zgodę, a w zamian NHLPA zaręczyło, że będzie reprezentować co najmniej dwie trzecie aktywnych graczy NHL i że gracze powstrzymają się od strajków na czas trwania umowy, o ile właściciele nie naruszą żadnych jej warunków.

Do roku 1991, za sprawą swojego dyrektora wykonawczego, NHLPA stało się areną wielu nadużyć, oszustw i malwersacji finansowych. Robert Alan Eagleson (ur. 24 kwietnia 1933r.), kanadyjski prawnik, były polityk, były agent hokejowy reprezentujący między innymi interesy jednych z najlepszych hokeistów w historii Bobby'ego Orra i Darryla Sittlera, skazany w dwóch krajach prawomocnymi wyrokami przestępca, początkowo był chwalony za poprawę warunków gry i podniesienie prestiżu zawodników NHL. To on stworzył okazję dla profesjonalnych graczy do konkurowania w międzynarodowym hokeju, poprzez promowanie "1972 Summit Series" między Kanadą a ZSRR, a także "Canada Cup" (obecnie "World Cup of Hockey"). Jednak pod koniec 1991 Eagleson został usunięty z zajmowanej funkcji w NHLPA na skutek zarzutów oszustwa i malwersacji finansowych. Śledztwo w tej sprawie trwało aż do roku 1998, kiedy to ostatecznie w dniu 6 stycznia 1998 roku przyznał się do winy w sądzie w Bostonie do trzech zarzutów oszustwa, zgadzając się także na zapłacenie grzywny w wysokości 1 miliona dolarów. Następnego dnia w Toronto, Eagleson przyznał się do trzech innych zarzutów oszustwa i został skazany na 18 miesięcy więzienia. Eaglesonowi udowodniono, że nadużył swojej pozycji w czasie pracy w NHLPA i przez wiele lat oszukiwał swoich klientów, a ich pieniądze lokował w planach emerytalnych swoich znajomych. Po przyznaniu się do winy i skazaniu odebrano mu przyznany w 1989 roku Order Kanady i wykreślono jego nazwisko z "Hockey Hall of Fame", gdzie został wprowadzony w kategorii Builder (Budowniczy). Był to jedyny znany przypadek w sporcie drużynowym i zawodowym wybrania urzędnika związkowego do "Hall of Fame". W ciągu dekady Eagleson był jednym z najpotężniejszych ludzi hokeja na lodzie, a przez niektórych uważany za najpotężniejszego człowieka w sporcie zawodowym.

Bob Goodenow era (1992-2005)

Na początku 1992 roku na stanowisko dyrektora wykonawczego został wybrany przez graczy Bob Goodenow. Robert W. "Bob" Goodenow (ur. 29 października 1952r. w Dearborn, Michigan), amerykański menedżer, ukończył Harvard University w 1974 roku oraz University Law School w Detroit w 1979 roku. Podczas studiów w Harvard University był graczem drużyny hokejowej Harvard Crimson, jednej z najstarszych akademickich drużyn hokejowych w USA (pierwszy mecz rozegrali 19 stycznia 1898 roku). W latach 1973-74 był też jej kapitanem. Goodenow dążył do przywrócenia szacunku i honoru NHLPA podczas swoich udanych 13 lat posługi dla graczy, jako dyrektor wykonawczy. Przeprowadził wszystkich członków NHLPA przez strajk 1992, który dał graczom zwłaszcza prawa do ochrony własnego wizerunku. W latach 1994-95 stał na czele i reprezentował graczy podczas pierwszego lokautu w historii NHL. Wspólnie z komisarzem ligi NHL Gary Bettmanem negocjował nowe CBA, które zakończyło 103 dniową przerwę w grze, trwającą od 1 października 1994 roku do 11 stycznia 1995 roku. Dziesięć lat później, w latach 2004-05, właściciele zespołów ponownie ogłosili lokaut i tym razem odwołali cały sezon, stając się pierwszą profesjonalną ligą sportową, która nie grała przez cały rok. W dniu 28 lipca 2005 roku, w niespełna dwa tygodnie po podpisaniu wstępnego porozumienia CBA, kończącego jak na razie najdłuższy w historii lokaut w NHL, Goodenow został poproszony o ustąpienie ze stanowiska w NHLPA.

Ted Saskin era (2005–2007)

Po ustąpieniu Goodenowa, członkowie związku zwrócili się do długoletniego dyrektora NHLPA ds. biznesowych, Teda Saskina, o przyjęcie funkcji dyrektora wykonawczego. Powszechnie uważano, że Saskin miał bardziej ugodowe podejście do negocjacji nad Układem Zbiorowym Pracy, w stosunku do twardej postawy Goodenowa. Jego atutem była jednak ogromna wiedza o CBA i sądzono, że gdyby to on osobiście reprezentował związek, negocjacje i lokaut zakończyłyby się znacznie wcześniej. Jednak zatrudnienie Saskina spowodowało wzięcie pod kontrolę niektórych graczy, którzy uważali, że został on niewłaściwie wybrany i przedstawiał ówczesnemu prezydentowi NHLPA, Trevorowi Lindenowi z Vancouver Canucks, nieprawdziwe dane dotyczące płac podczas negocjacji z zawodnikami. W dniu 2 października 2006 roku grupa zawodników NHL, pod kierownictwem Chrisa Cheliosa z Detroit Red Wings, złożyła pozew w Sądzie Federalnym USA o usunięcie Saskina z zajmowanego stanowiska, a także o kilka milionów dolarów odszkodowania za straty moralne wynikłe z uchybień stwierdzonych podczas negocjacji. Ostatecznie pozew został oddalony przez tamtejszego sędziego, który orzekł, że ponieważ główna siedziba NHLPA jest w Toronto w Kanadzie, to właśnie tam jest odpowiednie miejsce dla rozstrzygania tego przypadku. W 2007 Saskin i kierownictwo związkowe znalazły się pod ostrzałem za rzekomo długotrwałe, potajemne monitorowanie prywatnych kont e-mailowych zawodników i ich agentów. W wyniku tych zarzutów, NHLPA pod obecną administracją wprowadziła ścisłe wytyczne, które wymagają najwyższego poziomu kompetencji i uczciwości wśród pracowników i agentów zawodników. W dniu 11 marca 2007 roku, Saskin został wysłany na płatny urlop, który zakończył się 10 maja odwołaniem go ze stanowiska dyrektora wykonawczego NHLPA.

Paul Kelly era (2007-2009)

W dniu 28 czerwca 2007 roku, zarząd związku NHLPA utworzył komisję mającą na celu znalezienie odpowiedniego kandydata na stanowisko dyrektora wykonawczego. W skład komisji weszli: Michael Cammalleri (Montreal Canadiens), Chris Chelios (Atlanta Thrashers), Shawn Horcoff (Edmonton Oilers), Eric Lindros (na emeryturze) i Robyn Regehr (Calgary Flames). Z pomocą Reilly Partners, firmy z Chicago specjalizującej się w wyszukiwaniu różnego rodzaju kandydatów, komisja przejrzała CV setek kandydatów i ostatecznie zaleciła wybranie Paula V. Kelly'ego, na czwartego dyrektora wykonawczego w historii NHLPA. Dzięki tajnemu systemowi głosowania, przedstawiciele zawodników zagłosowali za przyjęciem zalecenia komisji, a wybór Kelly'ego oficjalnie został uznany w dniu 24 października 2007 roku. Paul V. Kelly (ur. circa 1955r.) to wybitny prawnik, jeden z założycieli firmy prawniczej Kelly, Libby And Hoopes w Bostonie. Kelly był asystentem oskarżyciela podczas procesu i dochodzenia przeciwko Alanowi Eaglesonowi, a także reprezentował Marty'ego McSorley'a podczas jego procesu w Vancouver za napaść na lodzie z użyciem kija hokejowego (21 lutego 2000 roku, McSorley zamachnął się kijem i uderzył Donalda Brasheara w głowę na trzy sekundy przed końcem meczu. Brashear upadł do tyłu i uderzył głową mocno w lód, tracąc przytomność i doznając wstrząsu mózgu III stopnia). 7 grudnia 2007 roku, Kelly (jako przedstawiciel NHLPA) wspólnie z David Suzuki Foundation (organizacja ekologiczna non-profit z siedzibą w Vancouver), postanowili stworzyć projekt, kierowany przez obrońcę Boston Bruins Andrew Ference'a, który miał na celu ograniczenie emisji dwutlenku węgla i przeciwdziałaniu negatywnemu jego wpływowi na środowisko naturalne. Projekt ten działa do dziś i podpisało go ponad 500 graczy NHL, którzy zobowiązali się podarować 290 dolarów rocznie na wykup tzw. kredytów węglowych, ograniczając w ten sposób jego zużycie i emisję CO₂. W dniu 31 sierpnia 2009 roku, Kelly niespodziewanie został zwolniony z funkcji dyrektora NHLPA po kilku godzinach spotkań i rozmów w Chicago. Spekulowano, że Kelly twardo walczył o wyważone proporcje między dobrobytem ligi a pensjami zawodników, jednak zwyciężyła opcja tzw. "starej gwardii NHLPA", która dążyła do windowania w górę zarobków graczy. Jeden z dziennikarzy "Lawrence Eagle Tribune NHL", który pomógł ujawnić praktyki korupcyjne Alana Eaglesona, opisał Kelly'ego jako pierwszego, "czystego" i z prawdziwego zdarzenia dyrektora NHLPA: "To jest bardzo smutny dzień dla całej braci hokejowej. Niestety, związek nadal powinien tylko pić Kool-Aid" (aluzja do picia popularnego napoju musującego).

Ian Penny tego samego dnia został wybrany na tymczasowego dyrektora NHLPA. Był na tym stanowisku od 31 sierpnia do 30 października 2009 roku, kiedy to złożył rezygnację.

Mike Ouellet został wybrany 30 października 2009 roku na tymczasowego dyrektora NHLPA. Był na tym stanowisku do 18 grudnia 2010 roku.

Donald Fehr era (2010-obecnie)

Po rezygnacji Iana Penny'ego, NHLPA był przez ponad rok bez silnego przywódcy. Pod koniec sierpnia 2010 roku zaczęto spekulować, że mianowany na to stanowisko zostanie były dyrektor wykonawczy Major League Baseball Players Association (MLBPA), Donald Fehr. 26 sierpnia zarówno tymczasowy dyrektor NHLPA Mike Ouellet, a także zastępca komisarza i dyrektor ds. prawnych NHL Bill Daly stwierdzili, że to wszystko są plotki i żadne rozmowy między NHLPA i Donaldem Fehrem nie są prowadzone. Jednak Fehr został formalnie mianowany dyrektorem wykonawczym NHLPA w dniu 18 grudnia 2010 roku. Donald Martin Fehr (ur. 18 lipca 1948r. w Marion, Indiana) ukończył Indiana University i University of Missouri - Kansas City School of Law. W grudniu 1985 roku został wybrany dyrektorem wykonawczym MLBPA i skutecznie zaskarżył zmowę właścicieli, doprowadzając do wypłaty 280 milionów dolarów odszkodowania dla graczy. W dniu 22 czerwca 2009 roku, Fehr ogłosił zamiar ustąpienia z zajmowanego stanowiska, co oficjalnie uczynił w grudniu tego roku. Niedługo potem stał się doradcą związku NHLPA, a w rok później został wybrany jego dyrektorem, którym jest do dzisiaj. Kiedy o północy w dniu 15 września 2012 roku, Gary Bettman ogłosił lokaut, Fehr stał się jedynym dyrektorem w historii zaangażowanym w lokauty w dwóch dyscyplinach sportowych.

To tyle jeśli chodzi o historię i dyrektorów związku zawodników NHL. W następnej części skupię się na opisaniu konkretnych lokautów, a także postaram się o kilka konkluzji na temat tegorocznego wydarzenia w NHL.

Materiały źródłowe:

http://en.wikipedia.org/wiki/National_Hockey_League_Players%27_Association

http://en.wikipedia.org/wiki/Alan_Eagleson

http://en.wikipedia.org/wiki/Bob_Goodenow

http://en.wikipedia.org/wiki/Ted_Saskin

http://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Kelly_%28lawyer%29