Już niedługo rozpocznie się kolejny sezon hokejowy w najlepszej lidze na świecie NHL. Trwają już przedsezonowe gry i kluby mogą zacząć testować swoje nowe nabytki. Zanim jednak sezon rozpocznie się na dobre, poczytajcie trochę o historii NHL.
POCZĄTKI ZAWODOWEGO HOKEJA:Do 1904 roku hokej w Kanadzie był generalnie amatorską dyscypliną sportową. Zawodowe ligi hokeja dopiero majaczyły na horyzoncie. Do zmiany tego stanu rzeczy najbardziej przyczynił się pewien dentysta, który namiętnie grał w hokeja. Jack "Doc" Gibson założył w roku 1904 pierwszą w pełni profesjonalną ligę hokeja International Pro Hockey League (IPHL). Grało w niej 5 drużyn: Pittsburgh z Pennsylvanii, Sault Ste. Marie z Ontario i trzy drużyny z Michigan: Sault Ste. Marie (ta sama nazwa, ale to zupełnie inna drużyna), Calumet i Houghton. I chociaż liga ta działała tylko do roku 1907, to jednak walnie przyczyniła się do przejścia na zawodowstwo najlepszych w tamtych czasach hokeistów, jak i do powstania następnych lig zawodowych.
W 1907 roku w Kanadzie nastąpił rozłam pomiędzy hokejem zawodowym i amatorskim. Puchar Stanley'a przestał być wtedy (od 1908 roku) nagrodą dla najlepszego zespołu amatorskiego, a stał się taką nagrodą dla zawodowego mistrza Kanady. Federacje amatorskie stworzyły zaś alternatywne trofeum, Puchar Allana, przeznaczony dla najlepszego zespołu amatorskiego.W 1909 roku powstała pierwsza z najważniejszych lig ówczesnych czasów National Hockey Association (NHA), a w 1911 roku druga Pacific Coast Hockey Association (PCHA). Obie ligi prezentując wysoki poziom gry zaczęły rościć sobie prawa do (już wtedy mającego wysoką rangę i znaczenie) Pucharu Stanley'a. Po wielomiesięcznych negocjacjach, w roku 1915 doszły do porozumienia i w wyniku "umowy dżentelmeńskiej" doprowadziły do bezpośredniej konfrontacji swoich mistrzów w walce o Puchar Stanley'a.Podczas trwania I wojny światowej, hokej kanadyjski mocno się rozsypał. Pojawiły się problemy finansowe, a także kadrowe i dlatego NHA musiała podjąć decyzję o zawieszeniu działalności. Jeszcze pod koniec wojny w 1917 roku wywiązał się również spór pomiędzy właścicielem Toronto Blueshirts, który był wpływową postacią w National Hockey Association, a właścicielami innych drużyn grających w lidze. Przedstawiciele zespołów: Canadiens de Montreal, Montreal Wanderers, Ottawa Senators i Quebec Bulldogs zebrali się w Windsor Hotel w Montrealu, gdzie debatowali nad przyszłością NHA. Powodem dyskusji były zarzuty wobec Edwarda J. Livingstone'a, właściciela Toronto Blueshirts, a którego oskarżano o oszustwa i faworyzowanie jego zespołu przez ligę NHA. Efektem tych rozmów było utworzenie 22 listopada 1917 roku ligi, której zadaniem było przeprowadzanie corocznych, ogólnokrajowych rozgrywek dla najsilniejszych zawodowych drużyn hokejowych. Tak powstała National Hockey League, czyli Narodowa Liga Hokeja, obejmująca początkowo swym zasięgiem tylko obszar Kanady.NATIONAL HOCKEY LEAGUE:W pierwszym sezonie wystąpiły tylko cztery zespoły: Montreal Canadiens, Montreal Wanderers, Ottawa Senators, i Toronto Arenas. Zabrakło drużyny Quebec Bulldogs, która, chociaż była pełnoprawnym członkiem ligi, nie mogła grać z powodu kłopotów finansowych i kadrowych, i dlatego jej właściciele utworzyli nową drużynę Toronto Arenas, mogącą konkurować z pozostałymi. Z czasem przystąpiły do niej również kluby z USA, jednak w zespołach tych występowali niemal wyłącznie Kanadyjczycy. 19 grudnia 1917 roku rozegrano pierwszy ligowy mecz, w którym Montreal Canadiens wygrali 7:2 z Ottawa Senators. Bohaterem spotkania był, najbardziej znany hokeista tamtego okresu, Joe Malone, strzelec pięciu goli w inauguracyjnym spotkaniu. Pierwszymi mistrzami NHL została jednak drużyna Toronto Arenas. Po zakończeniu sezonu, w roku 1918, Toronto przystąpiło do walki o Puchar Stanley'a z mistrzem ligi Pacific Coast Hockey Association (PCHA), Vancouver Millionaires i wygrało w serii best-of-five 3-2. W 1921 roku powstała następna liga zawodowa Western Canada Hockey League (WCHL), która wobec prezentowanego wysokiego poziomu gry została również przyjęta przez zarząd Pucharu Stanley'a do walki o to trofeum. Ponieważ w roku 1923 PCHA zaczęła mieć problemy finansowe, doszło do połączenia z WCHL i od roku 1924 o Puchar Stanley'a walczyły tylko drużyny z NHL i WCHL (od 1925 WHL - Western Hockey League). Jednak nie trwało to długo, bo już w 1926 roku liga WHL została rozwiązana i na placu boju pozostała tylko liga NHL. Rok 1926 uznawany jest za datę, kiedy Puchar Stanley'a został oficjalnie zaadaptowany na potrzeby amerykańsko-kanadyjskiej ligi NHL. Co prawda, od czasu do czasu inne ligi zawodowe próbowały rzucać wyzwania zespołom NHL do walki o to trofeum, jednak od 1926 roku żaden klub spoza ligi NHL nie został zaproszony do rywalizacji o Puchar Stanley'a. W 1947 roku NHL osiągnęło oficjalne porozumienie z zarządcami Pucharu Stanley'a, Philipem D. Rossem i J. Cooperem Smeatonem, które definitywnie odrzucało wszystkie roszczenia i wyzwania z innych lig w stosunku do tego pucharu.ROZSZERZENIA LIGI NHL:Jak pisałem wyżej, w pierwszym sezonie wystąpiły tylko cztery zespoły i wszystkie z terenu Kanady. W roku 1920 dołaczył do ligi kolejny zespół z Kanady, Montreal Maroons, a w 1924 roku, po siedmiu sezonach, do rozgrywek przystąpił pierwszy zespół ze Stanów Zjednoczonych, Boston Bruins. W sezonie NHL 1926-1927, który był dziesiątym sezonem ligi, miała miejsce pierwsza poważna ekspansja i grało w niej już 10 zespołów, które rozegrały po 44 mecze w sezonie zasadniczym. W tym sezonie postanowiono po raz pierwszy podzielić ligę na 2 dywizje: amerykańską i kanadyjską. W amerykańskiej dywizji grali: New York Rangers, Boston Bruins, Chicago Black Hawks (dopiero od 1986 roku jako Blackhawks), Pittsburgh Pirates i Detroit Cougars, a w kanadyjskiej dywizji grali: Ottawa Senators, Montreal Canadiens, Montreal Maroons, New York Americans (drugi zespół z Nowego Jorku i dlatego jeden z nich grał w kanadyjskiej dywizji) i Toronto St. Patricks. Puchar Stanley'a zdobył w tym sezonie zespół Ottawa Senators.Z uwagi na wielki kryzys w latach trzydziestych, oraz rozpoczęcie II wojny światowej, liga NHL "skurczyła się" w latach 1942-1967 do sześciu zespołów. Przez 25 sezonów ta, nazywana przez fanów hokeja na lodzie "Oryginalną szóstką", grupa zespołów grała między sobą o Puchar Stanley'a. Byli to: Montreal Canadiens (w NHL od 1917 roku), Toronto Maple Leafs (1917 - wcześniej jako Toronto Arenas (1917-1919), Toronto St. Patricks (1919-1927), a od 1926 jako Maple Leafs), Boston Bruins (1924), Detroit Red Wings (1926), Chicago Black Hawks (1926) i New York Rangers (1926). Era "Oryginalnej szóstki" była mocno krytykowana za to, że system play-off był niesłychanie prosty (tylko dwie drużyny odpadały po sezonie zasadniczym) i za to, że cechowała się ona dominacją trzech drużyn. W tym okresie Puchar Stanley'a zdobywały tylko Montreal Canadiens, Toronto Maple Leafs i Detroit Red Wings (za wyjątkiem 1961 roku, kiedy puchar zdobyli gracze Chicago Black Hawks).W roku 1967 miała miejsce kolejna ekspansja, gdy Western Hockey League (WHL - działająca od 1952 do 1974 roku) planowała ogłosić się lepszą ligą od NHL. Dołączyło wtedy sześć zespołów: Philadelphia Flyers, St. Louis Blues, Minnesota North Stars, Los Angeles Kings, Oakland Seals i Pittsburgh Penguins. Gdy w 1972 roku powstała World Hockey Association (WHA - działająca do 1979 roku), czyli kolejna konkurencja dla NHL, liga poszerzyła się o kolejne dwa zespoły: New York Islanders i Atlanta Flames, a dwa lata później dołączyły również Kansas City Scouts i Washington Capitals. Gdy WHA przestała istnieć do NHL dołączyły cztery zespoły z tej ligi: Hartford Whalers, Nordiques de Québec, Edmonton Oilers i Winnipeg Jets. Następne ekspansje miały miejsce w latach dziewięćdziesiątych. Dołączyły wtedy: San Jose Sharks, Ottawa Senators, Tampa Bay Lightning, Anaheim Mighty Ducks, Florida Panthers, Nashville Predators, Atlanta Thrashers, Columbus Blue Jackets, Minnesota Wild.
W sezonie 1974-1975 ligę podzielono na dwie konferencje:
- Księcia Walii, podzieloną na dywizje: Adams oraz Norris;
- Clarence'a Campbella , która dzieliła się na dywizje: Patrick oraz Smythe.
Podział na konferencje i dywizje stosowany obecnie istnieje od sezonu 1998-1999, gdy obecny komisarz ligi, Gary Bettman, postanowił wzorem z ligi NBA nazwać konferencje i dywizje geograficznie. Ligę podzielono na dwie Konferencje:
- Wschodnią, podzieloną na dywizje: Atlantycką, Północno-Wschodnią i Południowo-Wschodnią;
- Zachodnią, podzieloną na dywizje: Centralną, Północno-Zachodnią i Pacyficzną.
W całej historii NHL tylko dwa razy nie przyznano Pucharu Stanley'a. Pierwszy raz w sezonie 1918-1919, kiedy mimo, iż rozegrano pięć meczów finałowych rozgrywki przerwano z powodu epidemii hiszpanki. Natomiast drugi raz nie przyznano go w sezonie 2004-2005 z powodu lokautu w NHL.
W historii ligi były trzy przerwy w rozgrywkach. Pierwsza miała miejsce w kwietniu 1992 roku, która była spowodowana strajkiem National Hockey League Players Association (NHLPA - jest to związek zawodowy, który zajmuje się sprawami graczy). Jednak trwał on 10 dni i szybko wznowiono rozgrywki. Druga przerwa miała miejsce w sezonie 1994-1995. Powodem przerwy był spór wynagrodzenia dla pierwszoroczniaków. Przerwa w rozgrywkach trwała 104 dni. Spowodowało to zmniejszenie liczby meczów w tym sezonie do 48 sezonu zasadniczego, a playoff-y odbyły się na normalnych zasadach. Natomiast trzecia przerwa była spowodowana lokautem w sezonie 2004-2005. Ta przerwa trwała 310 dni, co uniemożliwiło rozegranie całego sezonu.
ZASADY GRY W NHL:
W NHL stosuje się ogólne zasady hokeja na lodzie, jednak istnieje kilka różnic w porównaniu z regułami przyjętymi przez IIHF. Zasady NHL są wzorcem dla wszystkich profesjonalnych lig w Ameryce Północnej (w ligach amatorskich stosuje się hybrydy zasad IIHF i NHL). Wspomniane różnice dotyczą przede wszystkim:
- rozmiaru lodowiska: w NHL tafle muszą mieć wymiary 25,91 x 60,92 m, a według IIHF - 29-30 m szerokości i 60-61 m długości;
- pola gry bramkarza: w NHL istnieje dla bramkarza tak zwana zabroniona strefa gry (ang. restricted goalie area). Reguła ta przewiduje, że bramkarz nie może grać krążkiem poza polem w kształcie trapezu, które znajduje się za bramką. IIHF zezwala bramkarzowi grać krążkiem za linią bramkową pod warunkiem, że nie zagarnia krążka pod siebie lub nie przetrzymuje go dłużej niż 3 sekundy - w innym wypadku zostaje nałożona na niego kara mniejsza 2 minut;
- uwolnień (ang. icing): w NHL sędzia przerywa grę, gdy zawodnik wybije krążek z własnej połowy za linię bramkową tercji przeciwnika i gdy jako pierwszy dotknie krążek zawodnik drużyny przeciwnej (nie może to być jednak bramkarz). Natomiast według reguł IIHF, sędzia przerywa grę natychmiast, gdy krążek przekroczy linię bramkową;
- kar za bójkę: w NHL wynosi ona obligatoryjnie 5 minut, zaś w IIHF grozi za to kara meczu (dla tego zawodnika, który rozpoczął bójkę), lub kara mniejsza 2-ch minut (dla tego, który brał udział w bójce);
- wykonywania rzutów karnych podyktowanych w trakcie meczu: w NHL rzut karny musi wykonać zawodnik, który został uprzednio sfaulowany (za co został podyktowany rzut karny). Według IIHF wykonawca karnego wybierany jest przez trenera lub kapitana drużyny, której rzut karny przysługuje;
- rozstrzygania meczu: w NHL zwycięzca wyłaniany jest po zarządzeniu dogrywki lub rzutów karnych (jednak tylko w sezonie zasadniczym), natomiast w playoff-ach gra się do rozstrzygnięcia w dogrywce lub dogrywkach. W IIHF mecz roztrzyga się po dogrywce lub rzutach karnych;
- czasu przerwy między tercjami: w IIHF wynosi 15 minut, zaś w NHL 15 minut i 30 sekund lub 17 minut.
- dogrywek: przepisy IIHF przewidują 10-minutowy czas dogrywki, a w przypadku nierozstrzygnięcia meczu w ich czasie zarządza się rzuty karne (dogrywkę rozgrywa się tylko wtedy, gdy należy wyłonić zwycięzcę meczu). Reguły NHL mówią, że w sezonie zasadniczym dogrywka trwa 5 minut, a gdy to nie przyniesie rozstrzygnięcia wynik meczu ustala się w rzutach karnych. Natomiast w podczas fazy playoff dogrywka trwa 20 minut i jest rozgrywana do czasu zdobycia tzw. "złotej bramki" (w wypadku remisu po pierwszej dogrywce zarządza się kolejną dogrywkę trwającą 20 minut, i tak do skutku).
W 2005 roku po lokaucie w NHL zniesiono zasadę tzw. podania przez dwie linie (ang. two-line offside pass), która nie obowiązuje w przepisach IIHF od 1998 roku.
Pomimo władzy federacji IIHF na całym świecie, ma ona niewielką kontrolę hokeja w Ameryce Północnej, gdzie National Hockey League (NHL) jest najwyższym organem kontrolującym tamtejszy hokej. Kanada i Stany Zjednoczone są tylko członkami federacji, którzy mają swoje własne regulaminy.
SYSTEM ROZGRYWEK I PUNKTACJI:
W sezonie zasadniczym każdy zespół rozgrywa 82 mecze (41 u siebie oraz 41 na wyjeździe). Wśród nich 32 to mecze z zespołami z własnej Dywizji, 40 meczów z drużynami spoza swojej Dywizji, ale z tej samej Konferencji oraz 10 spoza Konferencji. Do fazy playoff awansuje 8 najlepszych zespołów z każdej Konferencji. Następnie rozgrywane są ćwierćfinały Konferencji. Zmagania te odbywają się w ośmiu parach (po cztery w każdej Konferencji). Pary ustala się na podstawie miejsca zajętego przez zespół w Konferencji (1. zespół gra z 8., 2. z 7., 3. z 6., 4. z 5.). W fazie playoff zwycięża ten zespół, który wygra cztery mecze z przeciwnikiem (tzw. system best of seven - pol. najlepszy w siedmiu meczach). Zwycięzca z każdej pary awansuje do półfinałów Konferencji. Zwycięzcy półfinałów awansują do finałów Konferencji. A zwycięzcy finałów Konferencji Wschodniej i Zachodniej walczą o Puchar Stanley'a.
W NHL obowiązuje następujący system punktacji:
- za wygraną w regulaminowym czasie trwania meczu 3x20=60min. trzy tercje - 2 punkty;
- za wygraną w dogrywce +10min (OT) lub w rzutach karnych (SO) - 1 punkt;
- nie ma remisów, a przegrana drużyna nie otrzymuje punktów - 0 punktów.
WŁADZE LIGI:
Najwyższym stanowiskiem Ligii jest Komisarz. Wcześniej był nim Prezes. Stanowisko Komisarza zostało stworzone przez Gary'ego Bettmana w 1993 roku. Stanowiska Prezesa i Komisarza zostały połączone 1 lipca 1993 roku. Do jego zadań należy między innymi prowadzenie zbiorowych negocjacji dotyczące ligi oraz wyznaczanie sędziów i urzędników na wszystkie mecze NHL.
Prezesi i komisarze NHL:
- Frank Calder (1917-1943) Prezes;
- Red Dutton (1943-1946) Prezes;
- Clarence Campbell (1946-1977) Prezes;
- John Ziegler (1977-1992) Prezes;
- Gil Stein (1992-1993) Prezes;
- Gary Bettman (1993-dzisiaj) Komisarz.
Materiały źródłowe:
