Pisząc swoją opowieść o hokeju nie sposób nie wspomnieć o najstarszym trofeum w zawodowym sporcie, jakim jest Puchar Stanley'a. Jego historia rozpoczyna się w roku 1892 i jest związana z człowiekiem, który tak mocno pokochał ten sport, że w znacznej mierze przyczynił się do rozpowszechnienia go w całej Kanadzie.
LORD STANLEY OF PRESTON:
Frederick Arthur Stanley, 16. hrabia Derby (określany często jako Lord Stanley of Preston) urodził się 15 stycznia 1841 roku w Londynie. Był młodszym synem Edwarda Stanley'a, 14. hrabiego Derby, trzykrotnego premiera Wielkiej Brytanii, i Emmy Bootle-Wilbraham. Ukończył Eton College i Królewską Akademię Wojskową w Sandhurst, ale pozycja jego rodziny na salonach władzy sprawiła, że szybko porzucił wojsko dla polityki. Był brytyjskim politykiem, w latach 1877 - 1878 był finansowym sekretarzem skarbu, w latach 1878 - 1880 ministrem wojny. W 1888 roku uzyskał nominację na gubernatora generalnego Kanady. Pełniąc to formalnie najwyższe stanowisko w kraju unikał nadmiernego angażowania się w bieżącą politykę i starał się nadać swojemu urzędowi wymiar apolityczny. Znany jako wielki miłośnik sportu dużo podróżował po całej Kanadzie i, wraz z całą rodziną (miał ośmiu synów i dwie córki), rozpowszechniał najbardziej ulubiony i rozwijający się wtedy hokej. Dwóch z jego synów, Arthur i Algernon, utworzyli wraz z Jamesem Creightonem (twórcą "Halifax Rules" i kapitanem drużyny Creighton's McGill - patrz część 3) nowy zespół o nazwie Ottawa Rideau Hall Rebels, pierwszy profesjonalny klub hokejowy w Kanadzie. Arthur odegrał także kluczową rolę w tworzeniu czegoś, co później nazwano Ontario Hockey Association (OHA), oraz przyczynił się do powstania i rozwoju hokeja w Wielkiej Brytanii. Gdy w 1892 roku hokeiści z Ottawy zdobyli mistrzostwo kraju, za namową swoich synów, Lord Stanley postanowił ufundować specjalny puchar przechodni dla mistrzowskiej drużyny Kanady. Puchar ten miał być wręczany zwycięzcom kanadyjskich amatorskich rozgrywek hokejowych. Przyjęła się tradycja, że na pucharze grawerowano nazwiska zdobywców, ale szybko zabrakło na nim miejsca i dlatego zaczęto domontowywać od dołu tzw. pierścienie. Lord Stanley nigdy nie widział swojego pucharu w takiej postaci i nigdy nie miał okazji wręczenia pucharu zwycięskiej drużynie z domontowanymi pierścieniami. Został zmuszony do powrotu do Anglii już 15 lipca 1893 roku, chociaż jego kadencja jako gubernatora generalnego formalnie upływała dopiero we wrześniu. Po powrocie do Anglii objął urząd Lorda Burmistrza Liverpoolu. Był także pierwszym kanclerzem tamtejszego uniwersytetu. Pod koniec życia skupił się na działalności dobroczynnej. Zmarł 14 czerwca 1908 roku w Holwood, w hrabstwie Kent. W światowych zbiorach audiofilskich znajduje się nagranie głosu Lorda Stanley'a z 1888 roku, które prawdopodobnie jest najstarszym zachowanym do dziś zapisem dźwiękowym głosu polityka.
Trofeum to na początku zostało nazwane "Dominion Hockey Challenge Cup", jednak niewiele później przyjęto dla niego nazwę "Stanley Cup", od nazwiska jego fundatora. Puchar kosztował dziesięć gwinei, czyli niecałych 49 ówczesnych dolarów i miał wymiar 18,5 cm (7,28 cala) wysokości i 29 cm (11,42 cala) średnicy. Oryginalny Stanley Cup był nie tyle pucharem, co pucharkiem i był zaledwie najwyższą częścią obecnego trofeum. Tradycja domontowywania pierścieni trwa do dzisiaj. Nowy pierścień dołącza się od spodu i zapełnienie go trwa 13 lat. Jednak Puchar już więcej nie urośnie, bo gdy najniższy poziom jest już pełny to dokręca się nowy, a najwyższy zostaje umieszczony w "Hockey Hall of Fame". Obecny Puchar Stanley'a, zwieńczony kopią oryginału, jest wykonany ze stopu srebra i niklu. Dziś ma wysokość 89,54 cm (35,25 cala) i waży 15,5 kg, a wart jest ponad 14 000 dolarów.
Stanley Cup jest otoczony licznymi legendami i tradycjami, z których najstarszą jest uroczyste picie szampana z pucharu przez zwycięski zespół. W przeciwieństwie do trofeów zdobywanych przez pozostałe trzy główne zawodowe ligi sportowe w Ameryce Północnej, Puchar Stanley'a jest trofeum przechodnim. Zwycięzcy play-offów przechowują go przez rok, do czasu wyłonienia nowego zwycięzcy. Tradycja grawerowania nazwisk wszystkich zawodników, trenerów, menadżerów i pracowników zwycięskiego klubu jest pewną niezwykłością w światowym sporcie. Oprócz tego każdy zawodnik mistrzowskiej drużyny otrzymuje pamiątkowy pierścień upamiętniający sukces. Nie zawsze tak to jednak wyglądało. Dopiero w 1936 roku liga wpadła na pomysł, by wręczać graczom jakieś pamiątki. Na początku były to medale, później miniatury Pucharu, w końcu pozostano przy pierścieniach. Inna tradycja to tzw. dzień z Pucharem. Narodziła się ona w 1984 roku wraz z triumfem Edmonton Oilers, jednak dopiero od 1995 roku jest regularnym zwyczajem w NHL. Nafciarze byli tak poruszeni powszechnym poparciem, z jakim spotkali się w Edmonton, że postanowili podzielić się w jakiś sposób Pucharem z miastem. Zawodnicy zwycięskiej drużyny mogą zabrać Puchar do swojego rodzinnego miasta. W tym roku Puchar Stanley'a trafił między innymi do Trencina, z powodu Mariana Hossy oraz Tomasa Kopeckiego, zawodników Chicago Blackhawks. Spędził tam trzy dni: 5, 6 oraz 7 sierpnia. Do Polski nigdy nie zawitał. Szansę miał na to Krzysztof Oliwa, jednak wedle oficjalnej wersji nie spełnił wymogów, by na dzień z Pucharem zasłużyć. Nie zagrał w play-off z powodu kontuzji.
A na zdjęciach obok uwielbienie, jakie oddała dla tego Pucharu piękna Hayden Panettiere, odtwórczyni roli Claire Bennet w serialu "Herosi".
LORD STANLEY OF PRESTON:
Frederick Arthur Stanley, 16. hrabia Derby (określany często jako Lord Stanley of Preston) urodził się 15 stycznia 1841 roku w Londynie. Był młodszym synem Edwarda Stanley'a, 14. hrabiego Derby, trzykrotnego premiera Wielkiej Brytanii, i Emmy Bootle-Wilbraham. Ukończył Eton College i Królewską Akademię Wojskową w Sandhurst, ale pozycja jego rodziny na salonach władzy sprawiła, że szybko porzucił wojsko dla polityki. Był brytyjskim politykiem, w latach 1877 - 1878 był finansowym sekretarzem skarbu, w latach 1878 - 1880 ministrem wojny. W 1888 roku uzyskał nominację na gubernatora generalnego Kanady. Pełniąc to formalnie najwyższe stanowisko w kraju unikał nadmiernego angażowania się w bieżącą politykę i starał się nadać swojemu urzędowi wymiar apolityczny. Znany jako wielki miłośnik sportu dużo podróżował po całej Kanadzie i, wraz z całą rodziną (miał ośmiu synów i dwie córki), rozpowszechniał najbardziej ulubiony i rozwijający się wtedy hokej. Dwóch z jego synów, Arthur i Algernon, utworzyli wraz z Jamesem Creightonem (twórcą "Halifax Rules" i kapitanem drużyny Creighton's McGill - patrz część 3) nowy zespół o nazwie Ottawa Rideau Hall Rebels, pierwszy profesjonalny klub hokejowy w Kanadzie. Arthur odegrał także kluczową rolę w tworzeniu czegoś, co później nazwano Ontario Hockey Association (OHA), oraz przyczynił się do powstania i rozwoju hokeja w Wielkiej Brytanii. Gdy w 1892 roku hokeiści z Ottawy zdobyli mistrzostwo kraju, za namową swoich synów, Lord Stanley postanowił ufundować specjalny puchar przechodni dla mistrzowskiej drużyny Kanady. Puchar ten miał być wręczany zwycięzcom kanadyjskich amatorskich rozgrywek hokejowych. Przyjęła się tradycja, że na pucharze grawerowano nazwiska zdobywców, ale szybko zabrakło na nim miejsca i dlatego zaczęto domontowywać od dołu tzw. pierścienie. Lord Stanley nigdy nie widział swojego pucharu w takiej postaci i nigdy nie miał okazji wręczenia pucharu zwycięskiej drużynie z domontowanymi pierścieniami. Został zmuszony do powrotu do Anglii już 15 lipca 1893 roku, chociaż jego kadencja jako gubernatora generalnego formalnie upływała dopiero we wrześniu. Po powrocie do Anglii objął urząd Lorda Burmistrza Liverpoolu. Był także pierwszym kanclerzem tamtejszego uniwersytetu. Pod koniec życia skupił się na działalności dobroczynnej. Zmarł 14 czerwca 1908 roku w Holwood, w hrabstwie Kent. W światowych zbiorach audiofilskich znajduje się nagranie głosu Lorda Stanley'a z 1888 roku, które prawdopodobnie jest najstarszym zachowanym do dziś zapisem dźwiękowym głosu polityka.PUCHAR STANLEY'A:
TRADYCJE:
ZARZĄDZANIE PUCHAREM:
Dominion Hockey Challenge Cup był wręczany dla najlepszego amatorskiego klubu hokeja na lodzie w Amateur Hockey Association of Canada. Kiedy Lord Stanley ofiarował amatorskiej lidze swój puchar, mianował zarządców w celu opieki nad pucharem. Głównym zadaniem członków zarządu było utrzymanie i pilnowanie zasad obowiązujących w trakcie rozgrywek, zagwarantowanie, że puchar zostanie przyznany zwycięskiej drużynie, oraz nadzorowanie, aby puchar został zwrócony w odpowiednim stanie i czasie. W sytuacji, gdy zarządca zdecyduje się na rezygnację lub jest w potrzebie zastąpienia, pozostały zarząd mianuje jego następcę. Członkowie zarządu mają absolutną władzę nad wszystkimi sprawami dotyczącymi Pucharu Stanley'a. Pierwszymi zarządcami pucharu (było ich dwóch) zostali wybrani Phillip D. Ross i Sheriff John Sweetland. Obecnie funkcję tę pełni Ian "Scotty" Morrison, mianowany 18 marca 2002 roku.
ZDOBYWCY PUCHARU STANLEY'A:
Historię walki o Puchar Stanley'a można podzielić na 3 okresy :
ZDOBYWCY PUCHARU STANLEY'A:
Historię walki o Puchar Stanley'a można podzielić na 3 okresy :
1. 1893-1914 > Challenge Cup:
Pod koniec XIX i na początku XX wieku bardzo często Puchar był przyznawany drużynom za zajęcie pierwszego miejsca w lidze hokejowej, tzw. championnat, jak i za wygranie decydujących spotkań, tzw. "single elimination" i dlatego w niektórych latach było dwóch zdobywców tego Pucharu, czasami trzech, a nawet niekiedy czterech. Jednak nie zawsze rozgrywano decydujące o zdobyciu Pucharu mecze. Pierwszymi zdobywcami Dominion Hockey Challenge Cup był Montreal Hockey Club, któremu przyznano to trofeum za wygranie ligi w roku 1893. W następnym roku nie przyznano już Pucharu za championnat ligowy, ale rozegrano "single elimination", gdzie champion ligi Ottawa HC przegrał z Montreal HC 3:1. Zdobywcami Pucharu po raz drugi z rzędu zostali gracze z Montrealu. W latach 1893-1914 Puchar ten zdobywali: Ottawa Hockey Club (17-krotnie), Montreal Wanderers (10), Winnipeg Victorias (6), Montreal Victorias (6), Montreal Shamrock (5), Montreal Hockey Club (5), Quebec Bulldogs (4), Toronto Blueshirts (2) i Kenora Thistles (2). W tym też okresie w 1907 roku w Kanadzie nastąpił rozłam pomiędzy hokejem zawodowym i amatorskim. Od 1908 roku Puchar Stanley'a był nagrodą dla zawodowego mistrza Kanady, zaś Puchar Allana dla najlepszego zespołu amatorskiego.
W 1914 roku włodarze Victoria Aristocrats z Pacific Coast Hockey Association (PCHA) zakwestionowali zdobycie Pucharu przez Toronto Blueshirts z National Hockey Association (NHA). Ponieważ Arystokraci formalnie nie przedstawili swoich pretensji, zarządcy Pucharu uznali je za niebyłe. Jednak gracze Toronto podjęli wyzwanie i rozbili Arystokratów w serii best-of-five 3:0 i obronili Puchar. W 1915 roku dwie organizacje zawodowe hokeja na lodzie, National Hockey Association (NHA) i Pacific Coast Hockey Association (PCHA), doszły do porozumienia i w wyniku "umowy dżentelmeńskiej" doprowadziły do bezpośredniej konfrontacji swoich mistrzów w walce o Puchar Stanley'a. Puchar Stanley'a w tym okresie zdobywali: 1915 - Vancouver Millionaires (PCHA), 1916 - Montreal Canadiens (NHA), 1917 - Seattle Metropolitans (PCHA), 1918 - Toronto Arena Hockey Club (NHL), 1919 - po 5 meczach pomiędzy Montreal Canadiens (NHL) vs. Seattle Metropolitans (PCHA) serię przerwano z powodu epidemii hiszpanki (był to pierwszy raz w historii, kiedy nie przyznano Pucharu Stanley'a), 1920 - Ottawa Senators (NHL), 1921 - Ottawa Senators (NHL), 1922 - Toronto St. Pats (NHL), 1923 - Ottawa Senators (NHL), 1924 - Montreal Candiens (NHL), 1925 - Victoria Cougars (WCHL – Western Canada Hockey League, przemianowana 1926 roku na WHL - Western Hockey League) i 1926 - Montreal Maroons (NHL).
Trzydzieści cztery lata po ufundowaniu Pucharu Stanley'a, już po śmierci fundatora Lorda Stanleya, trofeum to zostało oficjalnie zaadaptowane na swoje potrzeby przez amerykańsko-kanadyjską ligę NHL, obecnie najważniejszą ligę hokejową świata. O zdobywcach tego Pucharu w tym okresie napiszę w jednej z następnych części mojej opowieści.
Puchar Stanley'a jest najbardziej znanym, uwielbianym i pożądanym trofeum w zawodowym sporcie. Uwielbienie dla tego pucharu nie zna wręcz granic. Hokej na lodzie uchodzi za typowo męską grę i nie ma w niej miejsca dla mięczaków. Jednak gracze zwycięskiej drużyny, ci prawdziwi twardziele, strumieniami leją łzy i wcale nie wstydzą się tego. Jest to prawdziwa nagroda za cały sezon i wygrane play-offy. I tylko jedna drużyna co roku może dostąpić tego zaszczytu.
A na zdjęciach obok uwielbienie, jakie oddała dla tego Pucharu piękna Hayden Panettiere, odtwórczyni roli Claire Bennet w serialu "Herosi".
Materiały źródłowe:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz